دراین زمینه از متخصصین روانشناس و روانپزشک در پلتفرم هوشمند هوکات به طریق مشاوره روانشناسی آنلاین از سراسر جهان بهره مند شوید.
بررسی پزشکی توسط پیج هنری، به روز شده در 16 نوامبر 2023، توسط تیم تحریریه هوکات
مقایسه خود با شخص دیگر که به عنوان “مقایسه اجتماعی” نیز شناخته می شود؛ می تواند به طور بالقوه روی شما تأثیر بگذارد که ممکن است انتظارش را نداشته باشید. از یک طرف، مقایسه خود با دیگران به روشی سالم و مثبت می تواند به طور بالقوه برای عزت نفس شما مفید باشد یا شما را به سمت بهبودی سالم ترغیب کند. برعکس، مقایسه اجتماعی که شکل منفی تری به خود می گیرد می تواند عزت نفس را کاهش دهد و حتی خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. درک اینکه مقایسه اجتماعی چگونه کار می‌کند و معایب آن چگونه ظاهر می‌شود، می‌تواند به شما کمک کند تا به این تمایل در خود توجه کنید و در صورت وقوع، آن را مدیریت کنید.
چرا خودمان را با دیگران مقایسه می کنیم؟
بسیاری با دانش متعارف در مورد مقایسه اجتماعی آشنا هستند. مطالعات مدت‌ها حاکی از آن است که مقایسه اجتماعی پتانسیل کاهش قابل توجه عزت نفس و کاهش سلامت کلی را دارد. پس چرا به نظر می رسد بسیاری از ما به دنبال فرصت هایی برای مقایسه خود با دیگران هستیم؟ از اواسط قرن بیستم، محققان نظریه هایی را برای توضیح مکانیسم های روانشناختی و جامعه شناختی مقایسه اجتماعی ارائه کردند. یکی از اولین تئوری هایی که مورد توجه جریان اصلی قرار گرفت، نظریه مقایسه اجتماعی است که توسط لئون فستینگر در سال 1954 ارائه شد. فستینگر، روانشناس آمریکایی، این فرضیه را مطرح کرد که هر فردی انگیزه ذاتی برای به دست آوردن «خودارزیابی دقیق» از طریق مقایسه خود با دیگران دارد.
بعداً، محققان دیگر نظریه مقایسه اجتماعی را برای بررسی رابطه آن با ناهماهنگی شناختی گسترش دادند. نظریه ناهماهنگی شناختی بیان می کند که افراد انگیزه اساسی برای حفظ ثبات در سیستم های شناختی خود دارند. در مورد مقایسه‌های اجتماعی، خودارزیابی ای که با احساس فرد از خود همسو نیست، نشان دهنده ناسازگاری قابل توجهی است که منجر به ناهماهنگی می‌شود. هنگامی که این ناهماهنگی شناختی رخ می دهد، ممکن است افراد انگیزه ایجاد تغییراتی را داشته باشند که هدف آنها هماهنگ کردن حس خود با نتایج مقایسه های اجتماعی آنها باشد.
دو جهت مقایسه اجتماعی
انتشار نظریه مقایسه اجتماعی فستینگر باعث شد تحقیقات جدیدی در زمینه مقایسه اجتماعی در چند دهه آینده انجام شود. بخش اعظم این تحقیق مربوط به جهت گیری مقایسه اجتماعی بود، مفهومی که فستینگر تنها به طور خلاصه توضیح می دهد. مطالعات در نهایت مقایسه اجتماعی را به دو جهت تقسیم کردند: صعودی و نزولی.
مقایسه اجتماعی صعودی
مقایسه اجتماعی رو به بالا به این اشاره دارد که افراد چگونه خود را با کسانی که در یک حوزه خاص برتر می دانند، ارزیابی می کنند. مقایسه‌های رو به بالا با نظریه فستینگر در مورد انگیزه انسانی برای ارزیابی دقیق خود مطابقت دارد، همانطور که در نظریه مقایسه اجتماعی اصلی او توضیح داده شد. در روزهای اولیه تحقیقات مقایسه اجتماعی، تصور می‌شد که مقایسه‌های رو به بالا معمولاً منجر به خودارزیابی منفی و کاهش عزت نفس می‌شود. با این حال، تحقیقات جدیدتر نشان می دهد که رابطه بین مقایسه های صعودی و خود ارزیابی پیچیده تر است. در برخی موارد، مقایسه رو به بالا می تواند عزت نفس را افزایش دهد و حتی ممکن است یک عملکرد انگیزشی مهم را ایفا کند. با این حال، تحقیقات همچنین این فرضیه اصلی را تأیید می‌کند که مقایسه‌های رو به بالا می‌تواند منجر به خودارزیابی کمتر و احساس ناهماهنگی شناختی در برخی موارد شود.
مقایسه اجتماعی نزولی
مقایسه اجتماعی رو به پایین به فرآیندهایی اشاره دارد که افراد از طریق آن، خود را با آنهایی که در یک حوزه خاص از آنها پایین تر می دانند، ارزیابی می کنند. اگر شخصی خود را با دیگری مقایسه کند و خود را برتر ببیند، ممکن است احساس برتری شخصی داشته باشد که می تواند عزت نفس را افزایش دهد و ارزشمندی خود را تقویت کند. به همین دلیل، تحقیقات مقایسه اجتماعی اولیه، مقایسه‌های اجتماعی رو به پایین را محافظت‌کننده می‌دانستند، زیرا تصور می‌شد این مقایسه‌ها عمدتاً زمانی اتفاق می‌افتند که فرد در پریشانی روانی قرار دارد.
با این حال، مانند مقایسه های صعودی، تحقیقات بعدی تفاوت های ظریف و پیچیدگی بیشتری را نسبت به آنچه در ابتدا درک می شد نشان داد. در بسیاری از شرایط، مقایسه های نزولی به شرح زیر عمل می کنند: افرادی که در یک بعد خاص احساس خطر می کنند ممکن است از مقایسه نزولی استفاده کنند تا احساس بهتری نسبت به ارزیابی خود در آن بعد داشته باشند. با این حال، در موارد دیگر، مقایسه رو به پایین می‌تواند با یادآوری به فرد مبنی بر بدتر شدن اوضاع یا با ایجاد احساس گناه برای قضاوت کردن خود به عنوان برتر بودن از دیگری، ناراحتی روانی را بدتر کند.
آیا مشاوره با متخصص بالینی و مشاوره فردی می تواند به شما کمک کند؟ با صحبت کردن با یک متخصص در هوکات قدم بزرگی در سلامت روان خود بردارید.
مقایسه اجتماعی، شباهت و عزت نفس
بر اساس تحقیقاتی که در بالا توضیح داده شد، واضح است که مقایسه اجتماعی می تواند هم مزایا و هم معایب داشته باشد. اگر چنین است، چه عواملی تعیین می کند که آیا مقایسه اجتماعی سودمند خواهد بود؟ در طول چند دهه گذشته، محققان ایده ای را در مورد این سوال ارائه کرده اند. دو نظریه از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده اند: این ایده که به نظر می رسد شباهت داشتن و عزت نفس هر دو بر چگونگی تأثیر یک مقایسه اجتماعی بر ارزیابی خود فرد تأثیر می گذارد.
نقش شباهت
تئوری اصلی مقایسه اجتماعی فستینگر پیشنهاد کرد که افراد به احتمال زیاد خود را با دیگران مقایسه می‌کنند که احساس می‌کنند در حوزه مورد مقایسه با آنها مشابه هستند. در حالی که تحقیقات به طور کلی از این نتیجه‌گیری حمایت می‌کنند، مطالعات جدیدتر نتیجه‌گیری‌های دیگری را به دست آورده‌اند که تصویر کامل‌تری از نحوه عملکرد ارائه می دهند.
در دهه 1990، محققان نقش تئوری مقایسه اجتماعی را در میان افرادی که تحت درمان سرطان سینه قرار داشتند، بررسی کردند. تیم تحقیقاتی انتظار داشتند که مطابق با نظریه مقایسه اجتماعی، بیماران ترجیح دهند خود را با سایر بیماران سرطانی در شرایط بدتر از خودشان مقایسه کنند، مقایسه ای رو به پایین که بهزیستی آنها را تقویت می کند.
نتایج مطالعه با انتظارات محققان در تضاد بود. آنها نشان دادند که مقایسه های صعودی یا مقایسه با سایر بیماران با اشکال کمتر شدید بیماری، مزایای روانی بیشتری نسبت به مقایسه های رو به پایین ایجاد می کند. در واقع، مقایسه‌های رو به پایین یعنی مقایسه با سایر بیماران با نگرانی‌های شدیدتر سلامتی، برای افراد کمتر مورد نظر بود و احتمال ایجاد ناراحتی روانی را در آنها بیشتر می کرد. در مطالعه فوق و همچنین در مطالعات بعدی، مشخص شد که مقایسه‌های صعودی زمانی که افراد خود را با افرادی که خود را بسیار شبیه به آنها می‌دانستند مقایسه می‌کنند، تأثیر مثبت بیشتری دارد. بیماران سرطانی ترجیح می‌دادند خود را شبیه به افرادی ببینند که سالم‌تر بودند و خود را نسبت به کسانی که نگرانی‌های سلامتی بیشتری را تجربه می‌کردند، متفاوت می‌دیدند.
نقش عزت نفس
همانطور که در بالا ذکر شد، یکی از مهم ترین معایب مقایسه های اجتماعی، توانایی آن ها در کاهش عزت نفس است. تحقیقات اولیه در مورد مقایسه های اجتماعی در ابتدا مقایسه های صعودی را به عنوان مقایسه هایی که ارزشمندی خود را کاهش می دهد و مقایسه های نزولی را به عنوان مقایسه هایی که آن را افزایش می دهد در نظر می گرفت. با این حال، تحقیقات معاصر نشان می دهد که سطح عزت نفس یک فرد قبل از مقایسه اجتماعی می تواند بر تأثیر مقایسه تأثیر بگذارد.
کسانی که عزت نفس بالایی دارند، به احتمال زیاد خود را مطلوب می‌دانند و هنگام مقایسه‌های صعودی، وجوه مشترک بیشتری با کسانی که آنها را برتر می‌دانند، پیدا می‌کنند. آنها همچنین احتمالاً به طور کلی مقایسه های صعودی کمتری انجام می دهند. برعکس، کسانی که عزت نفس پایینی دارند، تمایل به مقایسه‌های صعودی بیشتری دارند و احتمالاً تأثیرات منفی آنها را تجربه می‌کنند. عزت نفس بالا ممکن است عملکرد محافظتی داشته باشد که به افراد اجازه می دهد مقایسه های اجتماعی انجام دهند که باعث رشد و بهبود خود می شود. همچنین ممکن است این احتمال را افزایش دهد که افراد هنگام مقایسه‌های صعودی خود را شبیه به کسانی که خود را با آنها مقایسه می‌کنند، و هنگام مقایسه‌های نزولی خود را با افراد دیگر متفاوت بدانند.
مدیریت معایب مقایسه اجتماعی
بر اساس تحقیقات معاصر، یکی از بهترین راه ها برای جلوگیری از معایب مقایسه اجتماعی، حفظ عزت نفس بالا است. البته، ساده ترین راه برای جلوگیری از تأثیرات منفی مقایسه اجتماعی، اجتناب از مقایسه است، اما این اغلب ممکن نیست. محققان بر این باورند که مقایسه‌های اجتماعی اغلب خودکار هستند و احتمالاً در برخی موارد هدف ارزشمندی را دنبال می‌کنند. بنابراین، در حالی که به حداقل رساندن آگاهانه تعداد مقایسه‌های اجتماعی که یک فرد انجام می‌دهد، احتمالاً گام خوبی در جهت کاهش تأثیر آنها است، بهبود عزت نفس در مقایسه‌های عمدتاً ناخودآگاه و خودکار ما مفیدتر است. در اینجا چند نکته برای افزایش عزت نفس وجود دارد:
در مورد خودتان مثبت صحبت کنید. به نظر می رسد خودگویی منفی، یا کم اهمیت جلوه دادن مکرر دستاوردهای خود و تحقیر کردن خود، عزت نفس را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. در عوض، می توانید سعی کنید ویژگی‌های مثبت خود را بشناسید و بیان کنید و مانند یک دوست صمیمی با مهربانی و شفقت با خودتان صحبت کنید.
یک دفترچه مثبت اندیشی تهیه کنید. وقتی تحسین دریافت می کنید یا کاری را انجام می دهید که به آن افتخار می کنید، می توانید این را در یک دفترچه اختصاصی بنویسید. سپس، هر زمان که نسبت به خود احساس ناراحتی کردید، می‌توانید به این دلایل نگاه کنید تا دیدگاهی مهربان‌تر و مثبت‌تر نسبت به اینکه چه کسی هستید و چه چیزی به دست آورده‌اید اتخاذ کنید.
طرز فکر رو به رشد را اتخاذ کنید. ذهنیت رشد واقعیت شکست را می پذیرد و آن را برای موفقیت ضروری می بیند. در نظر گرفتن شکست های خود به عنوان بخشی اجتناب ناپذیر از رشد ممکن است به کاهش اثرات مضر مقایسه های اجتماعی کمک کند. برای مثال، ممکن است به شما کمک کند این دیدگاه را اتخاذ کنید که اگرچه ممکن است هنوز در سطحی که می‌خواهید نباشید، اما در مسیر رسیدن به هدف خود هستید.
در مورد استفاده از رسانه های اجتماعی معقول باشید. با افزایش استفاده از رسانه های اجتماعی، بررسی تأثیرات آن بر عزت نفس نیز افزایش یافته است. به عنوان مثال، یک مقاله درباره این موضوع از سال 2020 گزارش می‌دهد که این پلتفرم‌ها مقایسه اجتماعی غیرمفید را تشویق می‌کنند، زیرا کاربران تمایل دارند نسخه‌های ایده‌آل گرایانه از خود ارائه دهند که تحریف شده و در واقع واقعی نیستند که می‌تواند مضر باشد. محدود کردن استفاده از رسانه های اجتماعی و تفکر انتقادی درباره آنچه در آنجا می بینید ممکن است کمک کند.
چگونه درمان ممکن است کمک کند؟
روش دیگری که می توانید برای افزایش عزت نفس امتحان کنید شرکت در درمان است. به طور خاص با روشی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT)، مشاور می تواند به شما کمک کند تا افکار تحریف شده و نادرست در مورد خود را تشخیص دهید و یاد بگیرید که آنها را با افکار واقعی تر، دلسوزانه تر و مثبت جایگزین کنید. اگر در نتیجه مقایسه اجتماعی مضر، علائم اضطراب، افسردگی یا بیماری روانی دیگری را تجربه می‌کنید، می‌توانند به شما در رسیدگی به این موارد نیز کمک کنند.
اگر شرکت در جلسات حضوری با یک درمانگر برای شما ناخوشایند یا ناراحت کننده است، می توانید به جای آن درمان آنلاین را در نظر بگیرید. با پلتفرمی مانند پلتفرم هوشمند هوکات، می‌توانید با یک درمانگر مجرب جلساتی را داشته باشید که می‌توانید از طریق تماس تلفنی یا تماس تصویری از خانه با او ملاقات کنید. تحقیقات نشان می دهد که درمان آنلاین می تواند در بسیاری از موارد به اندازه درمان حضوری سنتی موثر باشد.
آیا مشاوره با متخصص بالینی و مشاوره فردی می تواند به شما کمک کند؟ با صحبت کردن با یک متخصص در هوکات قدم بزرگی در سلامت روان خود بردارید.
سخن پایانی
مقایسه های اجتماعی بخشی عادی از تعامل با دیگران است. محققان بر این باورند که حتی ممکن است نقش ارزشمندی در کمک به فرد برای سازگاری با محیط اطراف خود داشته باشند. با این حال، زمانی که این مقایسه‌ها بسیار مکرر یا شدید می‌شوند، می‌توانند بر عزت نفس و سلامت کلی فرد تأثیر منفی بگذارند. محدود کردن آگاهانه تمایل به مقایسه و استفاده از راهبردهایی برای ایجاد عزت نفس ممکن است کمک کند. اگر به دنبال پشتیبانی در این زمینه هستید، می توانید از یک درمانگر کمک دریافت کنید. تیم متخصصان هوکات از هرجای دنیا که باشید آماده برگزاری جلسات مشاوره یا درمانی با شما به شکل تماس تلفنی یا آنلاین هستند. برای شروع کافیست اینجا کلیک کنید.
شما مجبور نیستید به تنهایی با مشکلات خود روبرو شوید.
مشاوران مجرب ما در هوکات می توانند به شما کمک کنند.
