دراین زمینه از متخصصین روانشناس و روانپزشک در پلتفرم هوشمند هوکات به طریق مشاوره روانشناسی آنلاین از سراسر جهان بهره مند شوید.
علایم استرس و اضطراب، این روزها بین مردم در هر سطحی شایع است. به گفته AIS (موسسه استرس آمریکا) 77 درصد از مردم استرسی را تجربه می‌کنند که بر سلامت جسمانی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. این آمار، فقط موارد تاثیرگذار بر سلامت را نشان می‌دهد. با درنظرگرفتن کلیه استرس‌های روزمره، این حس، تجربهای جهانی است.
البته باید بدانیم که علائم استرس و علائم اضطراب در دو گروه مجزا قرار می‌گیرند. ما معمولا از لفظی یکسان برای علایم استرس و اضطراب استفاده می‌کنیم؛ در حالی که این دو متفاوت هستند!
به بیانی ساده‌تر، همه ما در مقطعی از زمان عمرمان با احساس استرس دست و پنجه نرم می‌کنیم؛ اما همه اضطراب بیمارگونه را تجربه نمی‌کنیم. نکته مهم این است که با شناخت علائم استرس و تفاوت آن با علائم اضطراب، می‌توانیم به پیشگیری و درمان بپردازیم. این همان مطلبی است که باعث می‌شود تحت عنوان تفاوت‌های علایم استرس و اضطراب، در این مطلب شناخت پیدا کنیم.
علائم استرس و اضطراب چیست؟
طبق تعریف NHS (سازمان سلامت انگلستان) احساس فشار روحی یا عاطفی بیش از حد، وقتی قادر به مقابله با آن نیستیم، استرس نام دارد. از آنجا که شرایط ایجادکننده استرس، از تغییرات مثبت یا منفی زندگی ما به وجود می‌آیند، همواره وجود دارند. قبولی در آزمون، ایجاد تغییر در شرایط شغلی، تغییر مکان زندگی و بسیاری موارد دیگر که به‌طور روزمره شاهد آن هستیم عاملی برای استرس هستند. عده‌ای در این شرایط رشد می‌کنند و گروهی صدمه می‌بینند. طبق این تعریف، موقعیتی که برای فردی استرس‌زا است، ممکن است برای دیگری انگیزه‌بخش باشد.
استرس باعث تغییر میزان ترشح هورمون‌ها در بدن می‌شود. این ما را قادر می‌سازد تا با فشارها یا تهدیدها مقابله کنیم و در اصطلاح پاسخ «جنگ یا گریز» را ایجاد می‌کنند. اما علائم استرس چیست؟
ممکن است تحریک‌پذیر شویم، دائما نگران باشیم یا غیرمنطقی رفتار کنیم. همچنین شاید علائم جسمی مانند مشکلات گوارشی، سردردهای تنشی، دردهای عضلانی، اختلال خواب یا سرگیجه را تجربه کنیم. حتی در صورت ادامه استرس علائم جسمی‌دیگری چون ضعف دستگاه ایمنی، مشکلات پوستی، مشکلات شناختی(ماننداختلال در تمرکز و حافظه) و مشکلات خلقی پیدا کنیم.
در صورت ادامه استرس شاید رفتارهای خطرناکی چون سیگارکشیدن و مصرف مواد مخدر هم خود را نشان بدهند. مشکلات جسمی شدیدتری چون بیماری قلبی، عروق کرونری، سرطان و مشکلات ریوی نیز از موارد خطرناکی هستند که استرس مهمانشان می‌کند.
در واقع استرس می‌تواند بر احساس، تفکر، رفتار و نحوه عملکرد بدنمان تأثیر بگذارد؛ ولی آنچه در نتیجه این تغییرات به وجود می‌آید در همه افراد یکسان نیست و متغیرهای زیر در تعیین آن تاثیر دارند:
- میزان شدت استرس و عوامل ایجادکننده آن
- مدت‌زمان ماندگاری و ادامه استرس
- میزان منابع در دسترس فرد برای مقابله
هنگامی‌که فشار (استرس یا تهدید) از بین رفت، طبق قاعده باید سطح هورمون استرس به‌حالت عادی باز گردد. ولی گاهی میزان این هورمون‌ها به همان صورت قبل در بدنمان باقی می‌مانند و منجر به علائم اضطراب می‌شوند. این زمان است که بدون وجود استرس شاهد علائمی هستیم که علتی برای توضیح آن نداریم. این مواقع رفتارهایی ظهور می‌کنند که حتی نمی‌توانیم آن‌ها را کنترل کنیم.
نکته قابل توجه درباره علائم استرس و علائم اضطراب این است که اضطراب با ترس تفاوت دارد. ترس علت بیرونی و معقولی دارد؛ حال آنکه اضطراب از تعارضی درونی و مبهم نشأت می‌گیرد. برای شناخت بهتر این علائم به بررسی هفت مورد از مهم‌ترین موارد علائم اضطراب می‌پردازیم:
1- نگرانی مفرط
این طبیعی است که هر از گاهی احساس نگرانی کنیم؛ مخصوصا اگر زندگی پر از استرسی داشته باشیم. اما این نگرانی و اضطراب در جایی که بیش از حد و مداوم است، کنترل آن دشوار است و با فعالیت‌ها‌ی روزمره تداخل دارد، غیرعادی است. حتی ممکن است این نگرانی یا اضطراب مداوم، تناسبی با رویداد ایجادکننده آن نداشته باشد که این حاکی از اضطراب است.
در نگرانی مفرط فرد دائماً با افکاری دل‌مشغول است و آن‌ها را بدون اختیار، در ذهنش مرور می‌کند. این افکار همواره تکرار می‌شوند و مربوط به خطری هستند که در آینده اتفاق می‌افتند و فرد انتظارش را می‌کشد. کنترل این افکار مشکل و حضورشان آزاردهنده هستند.
2- برانگیختگی و آشفتگی مداوم
برانگیختگی و آشفتگی نیز احساسی طبیعی است که اکثر افراد هنگام استرس آن را تجربه می‌کنند. در اکثر موارد، نیازی به نگرانی نیست؛ اما در صورتی که علتی بیرونی برای آن نیابیم، نشانه‌ای از اضطراب و از گروه علائم اضطراب است.
نبض تند، کف دست‌ها‌ی عرق‌کرده، لرزش دست و خشکی دهان، به این دلیل رخ می‌دهد که مغز ما خطر را احساس کرده است. بنابراین مغز، بدن را برای واکنش به تهدید آماده می‌کند. این رفتار در مقابل تهدیدی واقعی مفید است؛ اما اگر هیچ تهدیدی نیست یا لااقل تهدید بزرگی وجود ندارد، ناتوان‌کننده است.
2- احساس بی‌قراری
این نوع بی‌قراری ممکن است بر وضعیت روانی و زندگی روزمره ما تأثیر بگذارد. بی‌قراری حاصل از اضطراب ممکن است باعث ناتوانی در استراحت، مشکل در تمرکز یا ناآرام‌بودن مداوم تجربه شود. همچنین می‌تواند از نظر جسمی روی ما تأثیر بگذارد و اختلالاتی چون سندرم پای بی‌قرار را به همراه بیاورد.
در این علامت فرد بسته به موقعیت عکس‌العمل‌های متفاوتی نشان می‌دهد. ممکن است یک‌جا نتواند بماند و مادام نیاز شود جایش را عوض کند یا کارش را کلا کنار بگذارد. به‌طور کلی می‌توان گفت که در این شرایط فرد در حال انجام هر کاری هست، آن را نیمه‌کاره رها می‌کند. این عدم ثبات با حس تشویش همراه است که در درونش وجود دارد و در رفتار بیرونی به این روش خود را نشان می‌دهد.
آیا مشاوره با متخصص بالینی می تواند به شما کمک کند؟ با صحبت کردن با یک متخصص در هوکات قدم بزرگی در سلامت روان خود بردارید.
4- خستگی
درگیری ذهنی دائمی با اضطراب انرژی زیادی را از فرد بیمار طلب می‌کند. به همین دلیل فرد مضطرب به‌آسانی خسته می‌شود. این قضیه معمولا پس از تجربه اضطراب رخ دهد یا تا جایی پیش می‌رود که حتی بدون انجام کاری فرد همواره احساس خستگی کند.
5- دشواری تمرکز
بسیاری از افراد مبتلا به اضطراب بیان می‌کنند که در تمرکز مشکل دارند. این توضیح خوبی برای کاهش عملکرد در زمان اضطراب است و دقیقا فرد در همین زمان متوجه حضور چنین علامتی می‌شود. او نمی‌تواند روی کار خاصی تمرکز کند و آن را انجام دهد. معمولا فرد احساس می‌کند که ذهنش خالی می‌شود. در موارد شدیدتر حتی ممکن است که فرد احساس گیجی کند و علائم اضطراب شدیدتری را از خود نشان دهد.
6- تحریک‌پذیری
تحریک‌پذیری نوعی احساس بی‌قراری است. زمانی که تحریک‌پذیر هستیم، با کوچک‌ترین چیزی، به‌راحتی ناامید یا ناراحت می‌شویم. این در موقعیت‌های استرس‌زا عادی است اما تجربه‌اش در غیر این موارد، اضطراب را تداعی می‌کند.
در این مواقع فرد منابع خود را به مقابله با اضطراب اختصاص داده است؛ بنابراین ذخیره‌ای برای تحمل اتفاقات جدید ندارد.
7- سفت‌شدن عضلات
داشتن عضلات منقبض در بیشتر روزهای هفته یکی دیگر از علائم مکرر اضطراب است. انقباض عضلانی رابطه‌ای دوطرفه با اضطراب دارد. به این معنی که تنش عضلانی عاملی برای افزایش احساس اضطراب شود یا اضطراب منجر به افزایش تنش عضلانی شود. البته عامل سومی‌هم می‌تواند باعث هر دو شود.
احساس لرزش در سطح بدن، احساس سنگینی روی عضلات، تجربه تیک یا نبض روی عضلات از این گروه هستند.
چرا دانستن علائم اضطراب و استرس مهم است؟
برای مقابله با شرایط نامطلوب اولین قدم شناخت و اشراف به آن است. این شناخت کمک می‌کند تا شرایط را مدیریت کنیم و راهبردهای مقابله با آن را انجام دهیم. استرس به خودی خود یک بیماری نیست، اما اگر به آن توجه نشود، می‌تواند باعث بیماری شود.
گاهی اوقات استرس ابزار مفیدی است که می‌تواند انرژی و توجه را افزایش دهد. با این حال، اغلب اوقات، استرس نیرویی منفی در زندگی فرد است که باعث ایجاد مجموعه‌ای از اثرات ناخواسته می‌شود.
مردم فکر می‌کنند که درباره استرس و خطرات آن می‌دانند، اما بدون درک واقعیت‌ها و آمار مربوط به استرس، فرد نمی‌تواند به طور کامل اثرات آن را درک کند. بهتر است که با درکی درست از این قضیه، استرس را مدیریت و تعدیل کنیم یا در صورت بروز اضطراب به درمان آن بپردازیم.
شناخت علایم استرس و اضطراب به ما کمک می‌کند راه‌های مقابله سالم را بیابیم و بدانیم روش‌های مقابله ناسالم مانند نوشیدن الکل یا کشیدن سیگار جوابگو نیستند. به‌علاوه شناخت علائم و انجام عکس‌العمل صحیح از عوارض غیرارادی استرس مانند بیماری‌های جسمی‌جلوگیری می‌کند.
آیا علائم اضطراب در کودکان با بزرگسالان تفاوت دارد؟
اختلالات اضطرابی می‌تواند در هر سنی ایجاد شود. البته جدای از اینکه برخی از انواع اختلالات اضطرابی در سنین مختلف شیوع بیشتری دارند، نوع برون‌ریزی علائم در کودکان در مقایسه با بزرگسالان تفاوت‌هایی دارد.
در کودکان عملکرد شناختی به‌طور کامل توسعه نیافته است و این مهم‌ترین عاملی است که باعث تفاوت بین آن‌ها و بزرگسالان می‌شود. کودکان نمی‌توانند دنیای خود را به روشی سنجش کنند که بزرگسالان پردازش می‌کنند. عملکرد شناختی تکامل‌نیافته بر نحوه شناسایی و واکنش ذهن آن‌ها به تهدیدهای احتمالی تأثیر می‌گذارد.
این بدان معنی است که آن‌ها اغلب متوجه نمی‌شوند که چه زمانی واکنش‌ها‌ی ترسشان غیرمنطقی است. آن‌ها فقط می‌دانند که چه احساسی دارند و با توجه به آن عکس‌العمل نشان می‌دهند. علامت‌های مختلفی مانند موارد زیر از آن دسته هستند:
- کابوس‌ها‌ی مکرر و اختلال در خواب
- بی‌قراری مداوم
- خواب‌آلودگی یا به خواب رفتن در مدرسه
- اختلال در توجه
- تحریک‌پذیری
- گریه
- عصبانیت
- سکوت (طولانی‌مدت یا انتخابی)
- بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع
- اجتناب از قرارگرفتن در شرایط خاص
- کاهش اشتها
- ترس غیرموجه
در نوجوانان به‌خاطر شرایط سنی، تظاهراتی که برون‌ریزی می‌شوند مانند پرخاشگری یا انزوا بیشتر به چشم می‌آیند.
آیا مشاوره با متخصص بالینی می تواند به شما کمک کند؟ با صحبت کردن با یک متخصص در هوکات قدم بزرگی در سلامت روان خود بردارید.
سخن پایانی
کارهای کمی برای جلوگیری از استرس می‌توانیم انجام دهیم؛ اما کارهای فراوانی وجود دارد که می‌توانیم برای مدیریت موثر استرس انجام دهیم. یادگیری نحوه استراحت، انجام ورزش منظم و به‌کارگیری تکنیک‌های خوب مدیریت زمان از آن موارد هستند. اکثر مردم در طول زندگی خود مجبور به درک علائم استرس و اضطراب هستند. در مطالعه‌ای از ADAA (انجمن استرس و اضطراب آمریکا) اختلالات اضطرابی شایع‌ترین بیماری روانی در ایالات متحده شناحته شد. سالانه 40 میلیون بزرگسال 18 سال و بالاتر از آن در ایالات متحده تحت تأثیر این اختلال قرار می‌گیرند. این تعداد چیزی حدود 18.1 درصد جمعیت را تشکیل می‌دهد.
علائم اضطراب به‌اندازه‌ای همه‌گیر شده‌اند که گاهی آن‌ها را از مسائل عادی و روزمره زندگی می‌دانیم. در صورتی که اختلالات اضطرابی درمان‌شدنی هستند، فقط 36.9 درصد از مبتلایان تحت درمان قرار می‌گیرند.
شما مجبور نیستید به تنهایی با مشکلات خود روبرو شوید.
مشاوران مجرب ما در هوکات می توانند به شما کمک کنند.
