هوش هیجانی چیست و چرا اهمیت دارد؟

توسط نیکول بیزلی | به روز شده در 8 ژوئیه 2022
بررسی پزشکی توسط لوری جونز، LMHC

هوش هیجانی

هرکسی نقاط قوت متفاوتی دارد. حتی در مورد یک صفت، تخصص های مختلفی وجود دارد که یک نفر می تواند در آنها برتری یابد. هوش نمونه کاملی از این است. راه های مختلفی وجود دارد که از طریق آنها یک فرد می تواند “هوشمند” باشد. برخی از افراد به «هوشمندی کتاب» یا توانایی به خاطر سپردن اطلاعات برای مدرسه یا امتحانات افتخار می کنند. برخی دیگر خود را به عنوان «هوشمند خیابانی» یا داشتن عقل سلیم، حس جهت‌گیری خوب یا توانایی تشخیص راه خروج از موقعیت‌های دشوار می‌نامند. اما، یکی از انواع هوش که اغلب مورد بحث قرار نمی گیرد، هوش هیجانی است.
زمانی که افراد به روش‌های متفاوتی که یک فرد ممکن است «باهوش» باشد، می اندیشند، به هوش هیجانی فکر نمی‌کنند. اما، هوش هیجانی برای رفاه یک فرد بسیار مهم است و شاید در درازمدت مهارت مهمتری نسبت به انواع دیگر هوش باشد. به عبارت ساده، هوش هیجانی توانایی شناسایی و مدیریت احساسات خود و همچنین احساسات دیگران است. سه مهارت اصلی درگیر در هوش هیجانی عبارتند از: آگاهی هیجانی، تفکر انتقادی و مدیریت هیجانی.

چه چیزی نشان دهنده هوش هیجانی است؟

برای درک اینکه چه چیزی یک فرد را از نظر عاطفی باهوش می کند و اینکه آیا خودتان دارای هوش هیجانی هستید، مهم است که اجزای مختلف آن را به طرز ماهرانه ای درک کنید.
آگاهی هیجانی
بدون شک آگاهی هیجانی حیاتی ترین جنبه هوش هیجانی است. ممکن است ساده به نظر برسد که همه به طور طبیعی از احساسات خود آگاه هستند. اما آگاهی هیجانی کمتر از آنچه شما فکر می کنید رایج است. این به این دلیل است که بسیاری از مردم به جای اینکه به طور کامل آنها را تجربه کنند و یاد بگیرند که چگونه به درستی با آنها رفتار کنند، سعی می کنند هر گونه احساسات منفی را که ممکن است ایجاد شود، انکار کنند، یا “خفه کنند”.
خودآگاهی کلید آگاهی هیجانی است. همه تجربه ای با کسی داشته اند که خودآگاهی ندارد. به نظر می رسد این فرد عواقب اعمال خود را درک نمی کند و از اعتراف به عیوب خود غفلت می کند. برای آگاهی هیجانی و در نتیجه هوش هیجانی، باید خودآگاهی داشته باشید. این شامل درک زمانی است که اقدامات شما اشتباه بوده است، پیامدهای منفی داشته است یا برای شخص دیگری سختی ایجاد کرده است، و تلاش برای بهبود خود برای جلوگیری از وضعیت مشابه در آینده بخشی از آن است.
اما، آگاهی هیجانی لزوماً مستلزم این نیست که بر اساس احساسات خود اقدام کنید، حداقل نه در ظاهر. آگاهی هیجانی به این معنی است که شما متوجه می شوید چه زمانی احساسات خاصی را احساس می کنید، چه مثبت و چه منفی. اگر افکاری را در مورد احساس خود نپذیرید، به خصوص زمانی که احساس منفی است، مانند عصبانیت، ناامیدی، یا بی صبری، شما فاقد خودآگاهی و هوش هیجانی هستید.

پذیرش آنچه احساس می‌کنید و وقت گذاشتن برای مشاهده موقعیت و دیدن اینکه چه چیزی این احساسات را برانگیخته است، می‌تواند به شما در پردازش درونی احساساتتان کمک کند به جای اینکه به طور ناگهانی بر روی احساسات خود عمل کنید، یا بدتر از آن، آن‌ها را کنار بزنید. مهم است که به خودتان اجازه دهید همه چیز را چه مثبت و چه منفی احساس کنید. نکته مهم این است که به این احساسات بدون پردازش کامل آنها عمل نکنید. پذیرش و انعکاس احساسات خود گام های مهمی برای بهبود آگاهی عاطفی شماست.

هوش هیجانی، تفکر انتقادی و حل مسئله

راه دیگر برای توضیح در مورد آگاهی هیجانی این است که نوعی تفکر انتقادی در مورد خود و احساساتی است که ممکن است داشته باشید و قبل از اقدام، به پردازش کامل این احساسات بپردازید. تفکر انتقادی و آگاهی هیجانی دست به دست هم می دهند.
تفکر انتقادی بخش مهمی از هوش هیجانی است. اگرچه بین آگاهی هیجانی و تفکر انتقادی همپوشانی وجود دارد، اما مهارت‌هایی با تفکر انتقادی وجود دارد که با آگاهی هیجانی متفاوت است. به طور خاص، هوش هیجانی توانایی دسترسی به یک احساس در صورت لزوم برای درک بهتر یک فرد یا موقعیت، و توانایی تنظیم احساسات برای رشد است.
اولی، توانایی دسترسی به احساسات در صورت لزوم، به ویژه برای حل مسئله مهم است. دسترسی به احساسات بر حسب شرایط به این معنی نیست که شما به طور کامل از تمام احساسات یا افکار پیرامون یک احساس عبور خواهید کرد. در عوض، شما به اندازه کافی از یک احساس خاص آگاهی دارید که می توانید آن احساسات را بدون نیاز به سزکوب کردن آنها به خاطر بسپارید. این می تواند برای حل مسئله بسیار مهم باشد، زیرا به شما امکان می دهد یک موقعیت و راه حل ها یا نتایج ممکن را از دیدگاه های مختلف مشاهده کنید و سپس از این دیدگاه ها برای رسیدن به راه حل استفاده کنید. این یک مهارت اجتماعی مهم برای کار و زندگی به طور کلی است.
دسترسی به احساسات بر حسب شرایط همچنین به شما این امکان را می دهد که از پیش بینی هیجانی استفاده کنید. پیش بینی هیجانی از دو جهت مفید است: با جلوگیری از اقدام در مورد چیزهای منفی و با انگیزه دادن ما برای اقدام در مورد چیزهای مثبت. به عنوان مثال، اگر می‌دانید که ممکن است چیزی باعث ناامیدی، ناراحتی یا گناه شما شود، به احتمال زیاد از آن رفتار اجتناب می‌کنید. از طرف دیگر، اگر می دانید چیزی شما را خوشحال، آرام یا مغرور می کند، برای انجام آن رفتار مثبت یا قرار دادن خود در آن موقعیت، انگیزه خواهید داشت. این می تواند منجر به احساس کلی بهتری از سلامتی شود و یکی از نمونه های کلیدی است که چگونه می توانیم احساسات خود را تنظیم کنیم تا زندگی شادتر و رضایت بخشی داشته باشیم.

مدیریت عاطفی: تنظیم احساسات و عواطف دیگران

آخرین مؤلفه هوش هیجانی، توانایی مدیریت صحیح احساسات است. این می تواند احساسات خود شما یا شخص دیگری باشد که به کمک نیاز دارد. باز هم این به مفهوم آگاهی هیجانی برمی گردد.
تنظیم هیجانی، آگاهی هیجانی را یک قدم جلوتر می برد. این به معنای کنترل احساسات منفی است، یا اجازه ندهید که احساسات خود خلق خوب شما را از شما بگیرند. وقتی بتوانید احساسات خود را تنظیم کنید، متوجه خواهید شد که به روش خاصی احساس می کنید، منبع آن احساس را درک می کنید و سپس احساس را رها می کنید تا بتوانید به طور عینی بر روی کار یا مشکلی که در دست دارید تمرکز کنید. بدون این مقررات، تصمیم گیری یا فکر کردن شفاف برای ایجاد راه حل برای یک مشکل می تواند دشوار باشد. توجه به این نکته ضروری است که این نوع تنظیم هیجانی با دور کردن احساسات متفاوت است. کسی که احساسات خود را تنظیم می کند، آنچه را که احساس می کند، اعم از مثبت و منفی، تشخیص می دهد و تصدیق می کند، اما اجازه نمی دهد این احساس اعمالش را کنترل کند یا مانع تفکرش شود.
یک طرف دیگر برای مدیریت عاطفی وجود دارد؛ کمک به دیگران. به طور معمول، این بدان معنی است که شما در حال خوشحال کردن کسی در هنگام ناراحتی یا آرام کردن او در هنگام عصبانیت یا ناامیدی هستید. ممکن است ساده به نظر برسد، اما برای کمک به دیگران برای مدیریت احساسات خود، باید هوش هیجانی بالایی داشته باشید. شما باید بتوانید احساسات و عواملی که باعث آن می شود را درک کنید تا به طور موثر آن احساس را در شخص دیگری فراخوانی کنید. همراه با حل مسئله، این جنبه هوش هیجانی است که بیشترین ارتباط را با افراد دیگر دارد و یک مهارت اجتماعی مهم است. درک احساسات دیگران می تواند برای ایجاد روابط در زندگی شخصی شما و همچنین در محیط کاری یا شغلی بسیار مهم باشد.

چگونه هوش عاطفی را قوی کنیم؟

هوش هیجانی یک مهارت بسیار مفید است، هم برای خوشبختی شما و هم به خاطر رابطه شما با دیگران. خوشبختانه، اگر در حال حاضر احساس می‌کنید که فاقد هوش هیجانی هستید، راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید آن را یاد بگیرید و مهارت‌های موجود را تقویت کنید.
ارتباطات را پیدا کنید.
یکی از بهترین راه‌ها برای بهبود هوش هیجانی، یافتن ارتباط، هم بین احساسات و هم بین خود و دیگران است. یافتن پیوندهایی بین حالات عاطفی مختلف شما راهی عالی برای استفاده از موقعیت ها یا تجربیاتی است که باعث ایجاد یک احساس خاص می شود. شاید متوجه شده باشید که وقتی عامل مشترکی در محیط درگیر است، همیشه احساس عصبانیت، ناامیدی یا اضطراب می کنید، یا ممکن است متوجه شوید که چیزی از گذشته شما در موقعیت های خاص واکنش عاطفی را به دنبال دارد. درک اینکه چه چیزی باعث ایجاد احساسات خاص می شود اولین قدم عالی برای تسلط بر تنظیم و مدیریت هیجانی است.
با اینکه احساسات در مورد همه ی آن چیزی است که در ذهن شما می گذرد، ایجاد روابط قوی با افراد دیگر نیز گام مهمی برای ایجاد هوش هیجانی است. اول، مشاهده نحوه برخورد افراد دیگر با موقعیت‌های خاص ممکن است باعث آگاهی در مورد رفتار شما شود.
علاوه بر این، یک دوست صمیمی زمانی که می‌خواهید احساسات خود را کنار بزنید، می‌تواند فردی عالی برای آشکار کردن آن احساسات باشد. این که از کسی بپرسید که در یک موقعیت خاص چگونه با آن روبرو شده اید، ممکن است چشمان شما را به رفتارها یا واکنش هایی باز کند که از نمایش آنها بی خبر بودید. اما شما باید به اندازه کافی به کسی نزدیک باشید که می دانید حقیقت را صادقانه به شما می گوید.

ذهن آگاهی را تمرین کنید.

ذهن آگاهی این روزها سروصداهای زیادی پیدا کرده است و دلیل خوبی هم دارد. تمرکز حواس فواید زیادی دارد، از کاهش اضطراب گرفته تا افزایش تمرکز. یکی از مزایای دیگر فعالیت های تمرکز حواس این است که می توانند به شما کمک کنند تا با احساسات خود هماهنگ شوید.
یکی از راه‌های استفاده از تمرکز حواس برای افزایش هوش هیجانی این است که به طور دوره‌ای در طول روز خود را چک کنید. از صبح زود شروع کنید، زمانی را به بستن چشمان خود اختصاص دهید، یک نفس عمیق بکشید و احساس خود را در آن لحظه بررسی کنید. شما باید در مورد هر احساسی که در ذهن شما ایجاد می شود، چه خوب و چه بد، با خودتان صادق باشید. سعی کنید احساسات خود را به رویدادها یا موقعیت های گذشته مرتبط کنید که احساس مشابهی را تجربه کرده اید. سپس، به روز خود ادامه دهید. این تمرین را در طول روز تکرار کنید و با گذشت زمان ممکن است متوجه الگوهای فکری خود شوید یا یاد بگیرید که برای مدیریت بهتر احساسات خود چه کاری می توانید انجام دهید. همین فواید می تواند از نشستن در مدیتیشن و اجازه دادن به ذهن شما که در حال جنب و جوش باشد بدست می آید.
نوشتن خاطرات نیز ابزاری عالی برای افزایش هوش هیجانی است. می توانید انتخاب کنید که به طور خاص در مورد احساسی که در آن لحظه دارید بنویسید یا به سادگی درباره روز خود بنویسید. در هر دو مورد، روی کاغذ خواهید دید که شرایط خاص چگونه بر خلق و خو و احساسات شما تأثیر می گذارد. دیدن چیزهایی که جلوی چشمتان نوشته می‌شود می‌تواند به شما کمک کند بین موقعیت‌ها و احساساتتان ارتباط برقرار کنید و وضوح و دیدگاه متفاوتی در مورد نحوه برخورد با موقعیت‌ها و واکنش عاطفی‌تان به شما ارائه دهد. نوشتن خاطرات همچنین می تواند یک خروجی عالی برای از بین بردن هر گونه ناامیدی بدون واکنش فوری به آن ها باشد. با گذشت زمان، این می تواند به حفظ آرامش در موقعیت هایی که قبلاً واکنش منفی را به همراه داشت تبدیل شود.

شما مجبور نیستید به تنهایی با مشکلات روبرو شوید.

مشاوران مجرب ما در هوکات می توانند به شما کمک کنند.